การตั้งคำถามกับการได้มาซึ่งข้อมูลสนามของนักมานุษยวิทยาผู้อ้างว่าเป็นคนใน โดย นัฐวุฒิ สิงห์กุล

การตั้งคำถามกับการได้มาซึ่งข้อมูลสนามของนักมานุษยวิทยาผู้อ้างว่าเป็นคนใน

ผมนึกถึงหนังสือเก่าเล่มหนึ่ง ชื่ออิชิคนสองโลกที่เป็นงานเขียนของ เทโอโดร่า โครเบอร์ แฟนของนักมานุษยวิทยาที่มีชื่อเสียงชาวอเมริกันที่ชื่อ Alfred Kroeber ที่ทำให้เราเห็นความสัมพันธ์ของนักมานุษยวิทยาอเมริกันกับชาวอินเดียนอเมริกันพื้นเมืองที่ชื่ออิชิ ที่มีชีวิตเหลือรอดภายใต้การฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ที่โหดร้าย ชีวิตของเขาถูกเขียนและเรียบเรียงออกมาเป็นหนังสือ..

    สอดคล้องเมื่อเร็วๆนี้มีการพาดหัวข่าวของ CNN ว่า UC Berkeley removes the name on a school building over an anthropologist's controversial past ที่เขียนโดย Lauren M. Johnson 
     ในเนื้อหาของข่าวบอกว่ามหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย เบิร์กเลย์ มีการรื้อถอนป้ายตัวอักษรที่จารึกบนตัวอาคารที่เป็นชื่อของสิ่งก่อสร้างในอาคารทาง
มานุษยวิทยาที่เรียกว่า Kroeber Hall ที่นำเอาชื่อของนักมานุษยวิทยาคนสำคัญอย่างอัลเฟรด โครเบอร์มาตั้งชื่ออาคารที่เป็นพิพิธภัณฑ์นี้ เนื่องจากมีข้อถกเถียงโต้แย้งในทางประวัติศาสตร์ต่อการทำงานของเขาเกี่ยวกับชนพื้นเมืองอเมริกัน( Native American) ในฐานะนักมานุษยวิทยา
    อัลเฟรด โครเบอร์ เกิดในปี1876 เป็นผู้มีคุณูปการสำคัญในการก่อร่างสร้างพื้นฐาน การศึกษามานุษยวิทยาในอเมริกาตะวันตก (America West) โดยคณะกรรมของมหาวิทยาลัยมีข้อเสนอให้มีการปลดชื่อของเขาออกจากอาคาร รวมทั้งปฎิเสธการปฎิบัติการทางการวิจัย ที่เป็นสาเหตุของการคัดค้านโต้แย้งของคนพื้นเมืองอเมริกันต่องานของเขาในหลายๆประเด็น โดยผู้คนในสังคมปัจจุบันได้รับรู้เข้าใจว่าการปฏิบัติของเขาบางอย่างเป็นสิ่งที่น่าตำหนิติเตียนและผิดกฏหมายด้วย
   ข้อเสนอดังกล่าวได้ยกกรณีของการเก็บรวบรวมวัตถุของชนพื้นเมือง การอ้างเกี่ยวกับวัตถุในหลุมฝังศพอันศักดิ์สิทธิ์ของบรรพบุรุษคนอเมิกันอินเดียนและชนพื้นเมืองอื่นๆ ที่วัตถุทางวัฒนธรรมล้วนมาจากหลุมฝังศพของพวกเขา โดยปราศจากการยินยอมพร้อมใจทั้งจากกลุ่มชนเผ่าและปัจเจกบุคคลที่สืบทอดมรดก
   อีกทั้งชื่อของโครเบอร์ยังเกี่ยวพันกับ ชาวอินเดียนพื้นเมืองคนหยึ่งที่เหลือรอดจากการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ที่ชื่อ IShi (อิชิ) ที่ร่างกายของเขาถูกจัดวางในลักษณะเช่นเดียวกับนิทรรศการที่มีชีวิต (living exhibition) ในพิพิธภัณฑ์ทางโบราณคดีในปัจจุบัน ข้อมูลทั้งหมดถูกนำเสนอและขอความเห็นจากบุคลากรของชุมขนในมหาวิทยาลัย ที่พบว่าจำนวน 85เปอร์เซ็นต์จากการสำรวจ เห็นด้วยให้มีการเปลี่ยนชื่อ
   ในขณะที่ศาสตราจารย์ Nancy Scheper Huges อาจารย์คณะมานุษยวิทยาที่มหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย เบิร์กเลย์ ได้แสดงความความไม่เห็นด้วยและไม่พอใจผ่าน บล๊อกของเธอต่อการถอดชื่อของโครเบอร์ออกจากอาคารทางมานุษยวิทยา
    โดยเธอมองว่าโครเบอร์อาจจะมีข้อผิดพลาดหลายอย่างในอดีต หรือกรณีของการผ่าและเก็บรักษาร่างกายของอิชิ แต่กรณีนี้ก็ทำให้เขารู้สึกไม่สบายใจตลอดช่วงชีวิตของเขา ในการกระทำที่ผิดพลาด และตัวของโครเบอร์ก็ไม่ใช่พวกNeo colonialist หรือพวก Racist แต่อย่างใด ในเรื่องของการเปลี่ยนชื่อควรพิจารณาอย่างรอบด้าน และต้องพูดคุยกับนักมานุษยวิทยา ตัวแทนขุมชนพื้นเมืองในแคลิฟอเนีย หรือผู้นำก่อนจะตัดสินใจดำเนินการถอดชื่อหรือเปลี่ยนชื่อ เพื่อให้ความเป็นธรรมกับโครเบอร์ที่เสียชีวิตไปหลายสิบปีแล้ว รวมทั้งให้ผู้เกี่ยวข้องได้ทำการตัดสินใจอย่างรอบด้าน
   ผมว่ากรณีนี้มันน่าสนใจและควรระมัดระวังกับการทำงานสนามของเราในแง่ที่ นักมานุษยวิทยาต้องเคารพกลุ่มคนที่ตัวเองศึกษา เคารพในความเป็นมนุษย์ เพราะสิ่งที่ทำในอดีต จะเป็นสิ่งที่ได้รับการตรวจสอบในปัจจุบันและอนาคตถึงสิ่งที่ตัวเองทำ