Public Anthropology

หนังสือชื่อ Culture and the Human Body: An Anthropological Perspective เขียนโดย John W. Burton ที่เขาสำรวจความสัมพันธ์ระหว่างร่างกายมนุษย์กับวัฒนธรรมในหลากหลายมิติ ตั้งแต่ชีววิทยา สังคม ไปจนถึงความเชื่อทางศาสนาและอุดมการณ์ หนังสือให้ภาพรวมเกี่ยวกับวิธีที่มนุษย์ปรับเปลี่ยนร่างกายของตนเองและสร้างความหมายผ่านพฤติกรรม วัตถุ และพิธีกรรมทางสังคม ถือเป็นเป็นงานสำคัญที่อธิบายว่าร่างกายไม่ได้เป็นเพียงหน่วยชีวภาพ แต่เป็น “สิ่งก่อสร้างทางวัฒนธรรม” ที่ถูกปรับเปลี่ยนและให้ความหมายในบริบทที่แตกต่างกันทั่วโลก ตั้งแต่การเจาะ การสัก ไปจนถึงศัลยกรรมพลาสติกและเทคโนโลยีร่างกายในอนาคต หนังสือเล่มนี้เปิดมุมมองใหม่ให้กับการศึกษาร่างกายในทางมานุษยวิทยา แนวคิดสำคัญในหนังสือเล่มนี้ ที่ช่วยเปิดมุมมองทางด้านมานุษยวิทยาว่าด้วยร่างกายคือ 1. ร่างกายเป็นผลิตภัณฑ์(Product)ของทั้งชีววิทยาและวัฒนธรรม โดย Burton โต้แย้งว่าร่างกายมนุษย์ไม่ได้มีอยู่เพียงแค่ในแง่ชีวภาพ แต่ยังถูกกำหนดโดยวัฒนธรรม ตัวอย่างเช่น อุดมคติความงามของร่างกาย ในแต่ละสังคมแตกต่างกัน เช่น ร่างกายที่ผอมเพรียวในตะวันตก กับรูปร่างอ้วนอวบอิ่มในบางวัฒ...

หนังสือ Anatomies: A Cultural History of the Human Body (2013 ) เขียนโดย Hugh Aldersey-Williams ถือเป็นงานที่สำรวจร่างกายมนุษย์จากมุมมองทางวัฒนธรรม ประวัติศาสตร์ วิทยาศาสตร์ และศิลปะ แทนที่จะมองร่างกายในฐานะโครงสร้างทางชีววิทยาเพียงอย่างเดียว ผู้เขียนพยายามแสดงให้เห็นว่าร่างกายเป็นทั้งวัตถุทางกายภาพและสิ่งที่ถูกให้ความหมายผ่านบริบททางสังคม โดยAldersey-Williams ตั้งคำถามกับความเข้าใจของมนุษย์เกี่ยวกับร่างกาย ตั้งแต่ยุคโบราณจนถึงปัจจุบัน เช่น มนุษย์เรียนรู้เกี่ยวกับร่างกายของตนเองผ่านวิทยาศาสตร์ ศิลปะ และวรรณกรรมอย่างไรสัญลักษณ์และความหมายของอวัยวะต่าง ๆ ในแต่ละยุคสมัยเป็นอย่างไร และเทคโนโลยีและการแพทย์มีผลต่อการรับรู้ร่างกายของเราอย่างไร Aldersey-Williams เน้นย้ำว่า ร่างกายมนุษย์เป็นมากกว่าโครงสร้างทางกายวิภาค แต่เป็นพื้นที่ของความหมายทางสังคม วัฒนธรรม และประวัติศาสตร์ ผู้เขียนเชื่อมโยงแนวคิดด้านศิลปะ วิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยีเข้าด้วยกัน ทำให้หนังสือเล่มนี้เป็นงานที่ให้มุมมองแบบองค์รวมต่อร่างกายมนุษย์ นอกจากแง่มุมทางชีววิทยาแล้ว ผู้เขียนยังศึกษาว่าผู้คนเข้าใจและให้ความหมายกับร่าง...

ผมชอบหนังสือชื่อ Anthropology of Images: Picture, Medium, Body เขียนโดย Hans Belting ในช่วงปี 2011 ที่มีประเด็นเกี่ยวกับมานุษยวิทยาภาพ (Anthropology of Images), ทฤษฎีสื่อ, ศิลปะและวัฒนธรรม ในหนังสือ Anthropology of Images ของ Hans Belting ได้สำรวจแนวคิดเกี่ยวกับ “ภาพ” (image) ที่ไม่ใช่แค่ในฐานะวัตถุทางศิลปะ แต่ในฐานะที่มันเป็นสื่อที่สะท้อนถึงร่างกาย วัฒนธรรม และมโนทัศน์ทางสังคม Belting ตั้งคำถามว่า “ภาพคืออะไร?”, “ภาพมีอยู่ก่อนสื่อ หรือสื่อเป็นตัวสร้างภาพ?”, และ “ร่างกายของเรามีบทบาทอย่างไรในการรับรู้และสร้างความหมายของภาพ?” แนวคิดสำคัญที่ผมคิดว่าน่าสนใจในงานของเขาคือ 1. ภาพไม่ได้เป็นเพียงวัตถุ แต่เป็นกระบวนการทางวัฒนธรรม โดย Hans Belting เสนอว่า “ภาพ” (image) ไม่ได้จำกัดอยู่แค่ในวัตถุที่จับต้องได้ เช่น ภาพวาด รูปถ่าย หรือรูปปั้น แต่ยังรวมถึงภาพที่ปรากฏในความคิดและจินตนาการของเราด้วยเช่นกัน ดังนั้นภาพไม่ได้มีอยู่แค่ในตัวมันเอง แต่ต้องอาศัย สื่อ (medium) และ ร่างกายของมนุษย์ (body) ในการสร้างและรับรู้ 2. ความสัมพันธ์ระหว่าง “ภาพ – สื่อ – ร่างกาย” โดย Belting อธิบาย...

เรื่องการดูแลจากระยะไกล บนความใกล้ชิดของเทคโนโลยี… หนังสือ Care at a Distance: On the Closeness of Technology (2012) โดย Jeannette Pols เป็นงานศึกษาทางสังคมศาสตร์และปรัชญาที่สำรวจบทบาทของเทคโนโลยีในการดูแลสุขภาพ โดยเฉพาะในกรณีของการดูแลจากระยะไกล (telecare หรือ remote care ) หนังสือเล่มนี้ตั้งคำถามเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างผู้ให้บริการและผู้รับบริการในบริบทของการใช้เทคโนโลยีในการดูแล และเสนอว่าการดูแลผ่านเทคโนโลยีไม่ได้เป็นเพียงการสร้างระยะห่างทางกายภาพ แต่ยังสามารถสร้างความใกล้ชิดในรูปแบบใหม่ได้ด้วย โดย Jeannette Pols ตั้งคำถามเกี่ยวกับธรรมชาติของ “การดูแล” (care) ในยุคที่เทคโนโลยีเข้ามามีบทบาทสำคัญ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในด้านการแพทย์และการดูแลผู้ป่วยเรื้อรัง เธอเสนอว่าแม้เทคโนโลยีจะดูเหมือนสร้าง “ระยะห่าง” (distance ) ระหว่างผู้ให้บริการและผู้รับบริการ แต่ในความเป็นจริง เทคโนโลยีกลับสามารถสร้างรูปแบบใหม่ของ “ความใกล้ชิด” (closeness ) ได้ แนวคิดสำคัญของเธอในหนังสือเล่มนี้ประกอบด้วย 1. Reconceptualizing Care( ทบทวนแนวคิดเรื่องการดูแล) Pols เสนอว่าการดูแลไม่ได้หมายถึงเ...

หนังสือTechnological Medicine: The Changing World of Doctors and Patients (2009) โดย Stanley Joel Reiser เป็นหนังสือที่วิเคราะห์บทบาทของเทคโนโลยีทางการแพทย์ที่เปลี่ยนแปลงความสัมพันธ์ระหว่างแพทย์และผู้ป่วย รวมถึงผลกระทบต่อระบบสาธารณสุขในวงกว้าง Joel Reiser สำรวจว่าเทคโนโลยีช่วยให้การแพทย์ก้าวหน้าขึ้นอย่างไร แต่ขณะเดียวกันก็อาจทำให้เกิดปัญหาด้านจริยธรรมและความสัมพันธ์ทางมนุษย์ที่ลดลง แนวคิดสำคัญที่เขาใช้เป็นกรอบในการวิเคราะห์ที่น่าสนใจคือ 1. เทคโนโลยีกับการเปลี่ยนแปลงบทบาทของแพทย์และผู้ป่วย โดยในอดีต การวินิจฉัยโรคอาศัยการตรวจร่างกายโดยตรงและการซักประวัติอย่างละเอียดจากแพทย์ แต่เทคโนโลยีใหม่ อาทิเช่น MRI, CT Scan และการวิเคราะห์ทางห้องปฏิบัติการ ทำให้แพทย์พึ่งพาผลตรวจทางเทคนิคมากกว่าการสังเกตทางคลินิกแบบดั้งเดิม การเพิ่มขึ้นของ “เครื่องมือแพทย์เป็นศูนย์กลาง” (Technology-Centered Medicine) Reiser อธิบายว่าในอดีต แพทย์ต้องใช้ทักษะการตรวจร่างกายและการสัมผัสเพื่อวินิจฉัยโรค แต่ปัจจุบัน เทคโนโลยี เช่น EKG (electrocardiogram), X-ray, MRI, และ CT Scan ทำให้การแพทย์พึ่งพาข้อมูลที...

ชีวิตทางสังคมของยา …(The Social Lives of Medicines) หนังสือที่ชื่อว่า Social Lives of Medicines (2012) เขียนโดย Whyte, Susan Reynolds และคณะ หนังสือเล่มนี้มีความน่าสนใจ ในการศึกษาและวิเคราะห์ว่า ยาถูกใช้งานและได้รับความหมายทางสังคมอย่างไร ในบริบทที่แตกต่างกัน โดยผู้เขียนใช้แนวทางมานุษยวิทยาเพื่อสำรวจว่า ยาเป็นมากกว่าสารเคมีทางชีวภาพ แต่เป็นสิ่งที่มีบทบาทในโครงสร้างสังคมและเศรษฐกิจ อีกทั้งผู้เขียนนำเสนอมุมมองทางมานุษยวิทยาต่อ “ยา” ว่าไม่ได้เป็นเพียงสารเคมีที่มีผลต่อร่างกายเท่านั้น แต่เป็นวัตถุที่มีชีวิตทางสังคม (social lives) ซึ่งถูกสร้างความหมาย ปรับเปลี่ยน และใช้ในบริบทที่แตกต่างกันทั่วโลก แนวคิดสำคัญที่ปรากฏในหนังสือเล่มนี้ มีหลายแนวคิดเช่น 1. ยามี “ชีวิตทางสังคม” (Social Lives) หรือเรียกว่าชีวิตทางสังคมของยา (The Social Lives of Medicines)แนวคิดนี้ได้รับอิทธิพลจากแนวคิด The Social Life of Things ของ Arjun Appadurai (1986) ซึ่งอธิบายว่าวัตถุทางวัตถุวิสัยไม่ได้มีความหมายคงที่ แต่ได้รับการให้ความหมายใหม่เมื่อถูกใช้ในบริบทที่แตกต่างกัน ดังนั้นยาไม่ได้เป็นเพียง “เครื่อง...

มานุษยวิทยาโรแมนติก…ก่อนวาเลนไทม์ อยากเขียน..วัฒนธรรมกับความรัก ก็ลองค้นหาวัตถุดิบและข้อมูลที่จะนำมาเขียน ปรุงรสตามสไตล์…รวมทั้งใช้จดหมายที่ผมกับแฟนเคยเขียนส่งถึงกัน การ์ดที่ทำส่งให้กัน ตั๋วรถไฟที่ไปเที่ยวด้วยกันครั้งแรก ผ้าพันคอที่ถักให้กันตอนไปเรียน หรือภาพพรีเวดดิ้ง ของชำร่วย เพื่อย้อนวันวานยังหวานอยู่ ไม่ว่าวันไหน.. ผมนึกถึงหนังสือเล่มหนึ่งที่ขื่อ Romantic Passion: A Universal Experience? เป็นหนังสือที่ได้รับการแก้ไขและรวบรวมโดย William Jankowiak ซึ่งเป็นนักมานุษยวิทยาที่ศึกษาความรักและความสัมพันธ์ในบริบททางวัฒนธรรมที่หลากหลาย หนังสือเล่มนี้ตั้งคำถามว่าความรักแบบโรแมนติกเป็นปรากฏการณ์สากลที่มีอยู่ในทุกวัฒนธรรมหรือไม่ และมีการนำเสนองานวิจัยเชิงเปรียบเทียบจากสังคมต่างๆ ทั่วโลก Jankowiak และนักวิชาการคนอื่นๆ นำเสนอหลักฐานจากหลากหลายวัฒนธรรมเพื่อสนับสนุนว่าความรักโรแมนติกพบได้ทั่วไป แต่ลักษณะการแสดงออกและความหมายของมันถูกกำหนดโดยบริบททางวัฒนธรรมดังนั้นแม้ว่าความรักโรแมนติกจะมีอยู่ในหลายสังคม แต่ลักษณะของมันแตกต่างกันไป เช่น บางสังคมให้ความสำคัญกับความรักในการแต่งงาน ในขณะที่บ...