สำหรับแนวคิดเกี่ยวกับวัฒนธรรมการสะสม (Collecting Culture) มีหนังสือและนักทฤษฎีที่สำคัญที่วิเคราะห์ปรากฏการณ์นี้จากมุมมองทางมานุษยวิทยา สังคมวิทยา และจิตวิทยา หนังสือแนะนำที่น่าสนใจเช่น
1. The Cultures of Collecting โดย John Elsner และ Roger Cardinal
หนังสือเล่มนี้วิเคราะห์วัฒนธรรมการสะสมจากมุมมองหลากหลาย ทั้งในเชิงสังคม ศิลปะ และจิตวิทยา โดยพูดถึงบทบาทของการสะสมในวัฒนธรรมร่วมสมัย ความหมายเชิงสัญลักษณ์ของวัตถุที่ถูกสะสม และวิธีที่การสะสมสะท้อนถึงอัตลักษณ์และการสร้างตัวตนของผู้สะสม
2. On Collecting โดย Susan Pearce
Pearce วิเคราะห์การสะสมผ่านมุมมองทางมานุษยวิทยาและพิพิธภัณฑ์วิทยา โดยเน้นว่าการสะสมเป็นกระบวนการที่เชื่อมโยงกับวัฒนธรรม ความทรงจำ และการสร้างความหมายในสังคม การสะสมไม่เพียงเป็นการรวบรวมวัตถุ แต่ยังเป็นการสะท้อนถึงการจัดลำดับความสำคัญและค่านิยมทางวัฒนธรรม
3. Collecting: An Unruly Passion โดย Werner Muensterberger
หนังสือเล่มนี้เน้นการวิเคราะห์ทางจิตวิทยาของการสะสม โดยอธิบายว่าการสะสมเป็นผลมาจากความต้องการเชิงจิตวิทยาและความพึงพอใจส่วนบุคคล โดยเฉพาะความรู้สึกทางอารมณ์และการสร้างอัตลักษณ์ส่วนตัว
4. The Social Life of Things: Commodities in Cultural Perspective โดย Arjun Appadurai
หนังสือเล่มนี้มุ่งเน้นที่การวิเคราะห์บทบาทของวัตถุที่ถูกสะสมในบริบททางสังคมและวัฒนธรรม โดยพูดถึงว่าการสะสมวัตถุเป็นการสร้างและเปลี่ยนความหมายของวัตถุเหล่านั้นผ่านการเคลื่อนไหวในบริบทต่าง ๆ ของชีวิตทางสังคม
นักทฤษฎีทางสังคมวิทยาและมานุษยวิทยาที่สำคัญที่เชื่อมโยงกับแนวคิดเรื่องวัตถุและการสะสมเช่น
1. Jean Baudrillard
Baudrillard วิพากษ์วิจารณ์การสะสมในฐานะที่เป็นกระบวนการที่สะท้อนถึงสังคมบริโภคนิยมและการใช้วัตถุเพื่อสร้างอัตลักษณ์ เขาอธิบายว่าการสะสมเป็นรูปแบบหนึ่งของ "การบริโภค" ที่เน้นการสร้างความหมายทางสังคมและแสดงออกถึงสถานะของบุคคลในสังคม
2. Walter Benjamin
Benjamin วิเคราะห์การสะสมในบริบทของประวัติศาสตร์และวัฒนธรรม โดยเฉพาะในแง่ของการเก็บรักษาและการสร้างความทรงจำ เขาเชื่อว่าการสะสมเป็นการตอบสนองต่อความรู้สึกของเวลาและประวัติศาสตร์ ซึ่งวัตถุที่ถูกสะสมสะท้อนถึงเรื่องราวและอดีตที่เกี่ยวข้องกับผู้สะสม
3. Pierre Bourdieu
Bourdieu พูดถึงการสะสมในบริบทของทุนทางวัฒนธรรม โดยอธิบายว่าการสะสมวัตถุหรือศิลปะเป็นส่วนหนึ่งของการสร้างทุนทางสังคมและแสดงออกถึงสถานะของบุคคลในโครงสร้างชนชั้น การสะสมช่วยสร้างอัตลักษณ์และความแตกต่างระหว่างกลุ่มชนชั้นต่าง ๆ
แนวคิดเกี่ยวกับวัฒนธรรมการสะสม
การสะสมเป็นการกระทำที่เชื่อมโยงกับการสร้างอัตลักษณ์ ความหมายทางสังคม และความทรงจำส่วนตัว ผู้สะสมใช้วัตถุในการสร้างตัวตนหรือแสดงสถานะในสังคม นอกจากนี้การสะสมยังเป็นวิธีการสร้างความทรงจำทางวัฒนธรรมที่สะท้อนถึงการให้คุณค่าและความสำคัญกับวัตถุบางอย่าง
หนึ่งในนักคิดที่มีอิทธิพลอย่างมากต่อการวิเคราะห์ปรากฏการณ์การสะสมคือ Walter Benjamin ซึ่งวิเคราะห์การสะสมในบริบทของวัฒนธรรม ความทรงจำ และประวัติศาสตร์ งานเขียนของเขามีความลึกซึ้งในแง่ของการเชื่อมโยงวัตถุที่ถูกสะสมเข้ากับประสบการณ์และการรับรู้ทางสังคมของบุคคล
หนังสือแนะนำของ Walter Benjamin:
1. The Arcades Project
หนังสือเล่มนี้เป็นผลงานที่สำคัญและซับซ้อนที่สุดของ Benjamin โดยเน้นการวิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงของสังคมปารีสในศตวรรษที่ 19 ผ่านการสะสมข้อมูลในเรื่องของห้างสรรพสินค้า (Arcades) เขาใช้สถานที่เหล่านี้ในการวิเคราะห์กระบวนการบริโภค ความทรงจำทางวัฒนธรรม และวิธีที่วัตถุหรือสิ่งของถูกใช้ในการสร้างความหมายในสังคม
2. Illuminations
เล่มนี้เป็นการรวบรวมบทความที่สำคัญของ Benjamin หนึ่งในบทความที่เกี่ยวข้องกับการสะสมมากที่สุดคือ"Unpacking My Library: A Talk about Book Collecting" ซึ่งเป็นการสะท้อนถึงประสบการณ์ส่วนตัวของเขาในการเป็นนักสะสมหนังสือ Benjamin อธิบายความสัมพันธ์ทางอารมณ์ระหว่างนักสะสมกับวัตถุที่ถูกสะสม และการที่วัตถุเหล่านั้นมีความหมายเชิงสัญลักษณ์ที่ลึกซึ้งกว่าคุณค่าเชิงเศรษฐกิจ
3. Berlin Childhood Around 1900
เป็นงานเขียนที่สะท้อนความทรงจำในวัยเด็กของ Benjamin ซึ่งบันทึกเรื่องราวเกี่ยวกับสิ่งของที่เกี่ยวข้องกับชีวิตในวัยเด็ก การสะสมวัตถุในที่นี้เกี่ยวข้องกับการเก็บรักษาความทรงจำและการสร้างตัวตนผ่านความทรงจำของวัตถุในอดีต
แนวคิดของ Walter Benjamin ในการวิเคราะห์เรื่องการสะสม:
1. ความทรงจำและการเก็บรักษา (Memory and Preservation)*
Benjamin มองว่าการสะสมเป็นกระบวนการที่เชื่อมโยงกับความทรงจำ โดยการสะสมวัตถุไม่ใช่เพียงการเก็บรวบรวมสิ่งของ แต่ยังเป็นการสร้างความหมายเชิงประวัติศาสตร์และการเก็บรักษาความทรงจำ วัตถุที่ถูกสะสมมีความสามารถในการเป็น “พาหะ” ของประวัติศาสตร์และเรื่องราวส่วนตัว การสะสมจึงไม่เพียงแค่เป็นการรักษาวัตถุ แต่ยังเป็นการรักษาความรู้สึกและประสบการณ์ที่เกี่ยวข้องกับวัตถุเหล่านั้น
2. การสร้างอัตลักษณ์ผ่านการสะสม (Identity Construction through Collecting)
Benjamin มองว่าการสะสมเป็นวิธีหนึ่งในการสร้างอัตลักษณ์ของบุคคล โดยนักสะสมมักจะเชื่อมโยงวัตถุที่พวกเขาสะสมกับตัวตนและประสบการณ์ชีวิต การสะสมเป็นการสร้างความเป็นเจ้าของไม่ใช่แค่กับวัตถุเท่านั้น แต่ยังเป็นการเชื่อมโยงกับเรื่องราวและคุณค่าที่วัตถุเหล่านั้นมีต่อชีวิตของผู้สะสม
3. Aura ของวัตถุ (Aura of the Object)
หนึ่งในแนวคิดที่สำคัญของ Benjamin คือแนวคิดเรื่อง "Aura" ซึ่งหมายถึงความเป็นเอกลักษณ์และพลังพิเศษของวัตถุแต่ละชิ้นในบริบทดั้งเดิม การสะสมวัตถุทำให้วัตถุเหล่านั้นยังคงรักษา Auraไว้ โดยเฉพาะเมื่อวัตถุนั้นมีความสัมพันธ์กับประสบการณ์หรือความทรงจำส่วนตัวของผู้สะสม ในสังคมทุนนิยมที่วัตถุถูกผลิตซ้ำอย่างต่อเนื่อง การสะสมวัตถุที่หายากหรือมีคุณค่าทางประวัติศาสตร์สามารถทำให้ผู้สะสมรู้สึกถึงความพิเศษและการเชื่อมต่อกับอดีต
4. การวิพากษ์การบริโภคนิยม (Critique of Consumerism)
Benjamin มองว่าการสะสมสามารถเป็นการตอบโต้กับสังคมบริโภคนิยมที่เน้นการใช้จ่ายและการบริโภคอย่างไร้ความหมาย การสะสมเป็นวิธีหนึ่งในการให้คุณค่าใหม่กับวัตถุ ซึ่งไม่ใช่เพียงแค่ความสำคัญทางเศรษฐกิจ แต่ยังเป็นความสำคัญทางอารมณ์และจิตวิญญาณ
สรุป
Walter Benjamin เสนอว่าการสะสมเป็นกระบวนการที่ลึกซึ้งและเกี่ยวข้องกับความทรงจำ การสร้างอัตลักษณ์ และการเชื่อมโยงกับประวัติศาสตร์ วัตถุที่ถูกสะสมไม่ใช่เพียงแค่สิ่งของ แต่ยังเป็นตัวแทนของเรื่องราวและอารมณ์ที่เชื่อมโยงกับชีวิตของผู้สะสม
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น