การแลกเปลี่ยนแบบ
MOKA
ในสังคมปาปัวนิวกินี
การแลกเปลี่ยนแบบนี้ถูกบรรยายโดย Joel Robbins and Holly Wardlow (2017) ที่กล่าวถึงชาว Melpa
ที่อาศัยอยู่ในเขตที่ราบสูงภาคกลางในเขตปาปัวนิวกินี ซึ่งเป็นกลุ่มชนพื้นเมืองชาวปาปัวนิวกีนีที่ประกอบอาชีพทำเกษตรกรรมและมีพิธีกรรมที่เกี่ยวการการเฉลิมฉลองว่าด้วยเรื่องหมู(pig
feast system)
โดยผู้ชายในสังคมที่นี่มีความคาดหวังว่าจะเป็นผู้ยิ่งใหญ่หรือผู้นำที่เรียกว่า "Big
Men" โดยการที่จะเป็นผู้ยิ่งใหญ่ได้คุณจะต้องพิสูจน์ตัวคุณเองว่าคุณมีความกล้าหาญในสงคราม(warfare)และในการแข่งขันในพิธีเฉลิมฉลองการให้ของขวัญ(competitive
gift-giving ceremonies) ที่เรียกว่า “MOKA”
เป้าหมายของ
Moka คือเรื่องของการให้มากกว่าการรับ
โดยความคิดและการปฏิบัติดังกล่าวนำไปสู่การให้ที่มากกว่าสิ่งที่ผู้รับสามรถจะจ่ายตอบแทนกลับคืนได้
(the recipient can repay )
เมื่อมีการจัดหาและระดมสิ่งของและสินค้าได้เพียงพอแล้วโดยเฉพาะหมู ซึ่งผู้จัดงานก็มีความต้องการที่จะได้รับความช่วยเหลือจากหลายคนเพื่อให้การรวบรวมและการจัดงานสำเร็จ
การติดต่อการเจรจาและการหว่านล้อมจึงเป็นวิธีการหรือเครื่องมือที่สำคัญที่จะทำให้ได้สิ่งของและหมูมาร่วมงานที่มากขึ้น
จำนวนของหมูอาจจะมีตั้งแต่หลักสิบจนถึงหลักร้อยแล้วแต่ความสามารถของผู้จัดงานเฉลิมฉลองและการรวบรวมสิ่งของอาจใช้เวลายาวนานเป็น10ปีก็ได้ ในแต่ละครั้งของการจัดงานMoka แสดงให้เห็นความสัมพันธ์ทางสังคม(Social
relationship)ในระดับที่มากที่สุด
การจัดงาน Moka
ไม่ใช่แค่เพียงรักษาสถานภาพของความเป็น Big Man เท่านั้น แต่ยังเป็นการเชื่อมโยงเครื่องข่ายของเครือญาติ (network
of kinship)ทั้งหมดและพันธมิตรที่นำไปสู่ความสัมพันธ์ในเชิงของการตอบแทนซึ่งกันและกันที่มีความซับซ้อนหลากหลาย
(many complex reciprocity relations)
นี่คือสิ่งที่แสดงอย่างชัดเจนว่า Moka ไม่ใช่เพียงรูปแบบการให้ของขวัญที่ใหญ่โตอย่างเดียวแต่มันคือการรวบรวบการแลกเปลี่ยนของขวัญที่มีความหลากหลาย
ผู้ช่วยเหลือทุกคนจะถูกให้ชื่อและการช่วยเหลือของเขาจะถูกขานและแสดงออกมา
ผู้คนจำนวนมาก
ผู้คนที่เป็นผู้รับจะได้รับสินค้าหรือสิ่งของจากผู้จัดงาน
การแลกเปลี่ยนแบบอุปถัมภ์
(Clientage)
การแลกเปลี่ยนแบบอุปถัมภ์เป็นลักษณะประเภทของการสร้างความสัมพันธ์ทางสังคมอย่างหนึ่งที่กระทำผ่านการแลกเปลี่ยนทางเศรษฐกิจ
ภายใต้ความมั่นคั่งและความมีอิทธิพลอำนาจของผู้อุปถัมภ์(Patron) ได้ให้ของขวัญและความช่วยเหลืออย่างต่อเนื่อง ทั้งการสนับสนุนอาหาร การใช้ประโยชน์จากที่ดิน
และอื่นๆ ผู้รับการอุปถัมภ์(Clients)จะมีลักษณะที่มั่งคั่งน้อยกว่าหรือไร้อำนาจ
โดยผู้รับอุปถัมภ์ไม่เคยคาดหวังว่าตัวเองจะสามารถจ่ายกลบคืนของขวัญให้กับผู้อุปถัมภ์ในความมีเมตตาได้
แต่สามารถตอบแทนอย่างอื่นได้ เช่นการทำงานให้กับผู้อุปถัมภ์ การรับใช้
การเป็นแรงงานในภาคการผลิต เป็นต้น ดังนั้น
ผู้รับการอุปถัมภ์จึงเป็นผู้ที่ยอมจำนวน(subservient)
การจ่ายตอบแทนกลับคืนพร้อมกับความจงรักภักดีและการให้บริการ(loyalty or
service) นี่คือแนวโน้มที่นำไปสู่การสูญเสียศักด์ศรี(dignity)ของผู้รับการอุปถัมภ์ ดังนั้นความสัมพันธ์ทั้งหมดในรูปแบบของการแลกเปลี่ยนนี้มีผลกระทบอย่างลึกซึ้งอยู่บนชีวิตของผู้ถูกอุปถัมภ์และความสามารถ
ความมั่นคงและ พลังอำนาจของผู้อุปถัมภ์
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น